هر پُك قليان، يك ليتر دود سمي
ششمين كنگره ي سراسري بيماريهاي ريه بهانه‌اي بود تا متخصصان يك بار ديگر اعلام كنند كه خطرات قليان، اگر بيشتر از سيگار نباشد، كمتر نيست.
دكتر روزبه نقشين، دبير انجمن متخصصان ريه تاكيد كرد:
"كشيدن قليان حجم تنفسي بدن را كاهش داده و مواد سمي ناشي از نوع توتون و تنباكوي قليان، سلامت افراد را با خطر روبرو مي كند."
او با انتقاد از رواج استفاده از اسانس در تركيب تنباكوها گفت: "اين تركيب به علت حرارت زياد، موادي را وارد بدن مي كند كه عوارض ناگواري براي انسان به دنبال دارد."
دبير اجرايي ششمين كنگره ي سراسري بيماريهاي ريه، قليان را اعتيادآور دانست و گفت:
"كشيدن يك يا دو بار قليان در روز، فرد استفاده كننده را دچار اعتياد مي كند، در حالي كه تصور غلط جامعه اين است كه دود حاصل از قليان از آب رد مي شود و مواد سمي آن از بين مي رود."
هر وعده قليان برابر يك پاكت سيگار
مانند بسيارى از كشورهاى خاورميانه، قليان يكى از وسايل تفريحى رايج در ايران است كه اگرچه بارها از سوي مسئولان وزارت بهداشت و نيروي انتظامي مصرف آن در اماكن عمومي و به خصوص سفره‌خانه‌هاي سنتي منع شده، اما ظاهراً به راحتي نمي شود، شر آن را از چنين مكان‌هايي كم كرد.
متخصصان اعلام مي كنند كه مصرف كنندگان قليان، در هر بار مصرف، دود بسيار زيادتري را در مقايسه با كشيدن يك نخ سيگار دريافت مي كنند.
افراد سيگاري كه به طور متداول 8 تا 12 نخ سيگار در روز مصرف مي كنند، به طور متوسط با 40 تا 75 پُك كه به مدت 5 تا 7 دقيقه به طول مي انجامد، حدود 5 تا 6 ليتر دود استنشاق مي كنند و اين در حالي است كه مصرف كننده ي قليان در هر وعده مصرف كه به طور متداول 20 تا 80 دقيقه طول مي كشد، حدود 50 تا 200 پُك مي زند كه هر پك به طور متوسط حاوي 15/0 تا يك ليتر دود است.
دود به همراه رطوبت
دكتر ايرج خسرونيا، رئيس انجمن پزشكان داخلي ايران، با اشاره به اينكه دود قليان همان مضرات سيگار را دارد، در مورد ساير عوارض كشيدن قليان مي گويد:
"به دليل مرطوب بودن راه‌هاي هوايي و مجراي خروج دود، قليان مي تواند عامل مهمي جهت رشد ميكروب ها و قارچ ها باشد.
تحقيقات اخير نشان داده‌اند كه كشت مواد داخل لوله ي قليان حاوي صدها نوع قارچ و ميكروب بوده و اين ميكروب‌ها و قارچ ها به راحتي توسط دود، وارد دستگاه تنفس شده و ايجاد عفونت هاي مزمن مي كند.
در ابتدا شخص متوجه بيماري خود نمي شود، ولي سال هاي بعد به دليل نفوذ اين قارچ ها و ميكروب ها در لايه‌هاي مختلف ريه، بيماري هايي مثل برونشيت، برونشكتازي، آمفيزم ريه و در نهايت آسم ايجاد مي شود. اين در حالي است كه شخص هنگامي به بيماري خود پي مي برد كه متأسفانه چاره‌اي جز تحمل بيماري تا آخر عمر نخواهد داشت."
دكتر خسرونيا با اشاره به اينكه شخص مبتلا به بيماريهاي مختلف ريه اگر به استعمال دخانيات و كشيدن قليان ادامه بدهد بدون شك مبتلا به سرطان ريه و دستگاه تنفسي خواهد شد، اضافه مي كند:"متأسفانه به اكثر تنباكو‌هايي كه در سال هاي اخير به بازار آمده اسانس‌هايي اضافه مي شود كه اين اسانس ها علاوه بر تحريك دستگاه تنفس موجب حساسيت و آلرژي مي گردد، بنابراين علاوه بر بيماريهاي ذكر شده، رينيت آلرژيك و سرفه‌هاي مزمن همراه با خلط را براي فرد به همراه دارد."
دود قليان بيشتر از سيگار است
بنا به اعتقاد كارشناسان مصرف يك نخ سيگار بين 500 سي‌سي تا يك ليتر دود توليد مي كند، اما استفاده ي يك بار از قليان 10 تا 20 ليتر دود توليد خواهد كرد. مدت زمان استعمال سيگار معمولاً 10 دقيقه است، اما قليان با وجود دفعات كمتر استفاده در مقايسه با سيگار، در هر بار مصرف براي 40 تا 60 دقيقه استفاده مي شود. به اين ترتيب اثرات مضر قليان، كمتر از سيگار نيست، اما در فرهنگ جامعه ي ما به اين حقيقت علمي توجهي نمي شود.
دكتر خسرونيا با اشاره به اينكه حتي ديده شده والدين براي خنديدن و سرگرمي، ني قليان را به دهان افراد زير 5 سال هم گذاشته و آنها را وادار به قليان كشيدن مي كنند، مي گويد: "رسانه‌ها بايد آگاهي لازم را به مردم بدهند تا مردم لااقل از استعمال قليان در مكان‌هاي عمومي و منازل، به خصوص اماكني كه به فضاي آزاد راه ندارند، خودداري كنند."
انتقال بيماري از طريق قليان
اگر دود قليان وارد ريه نشود و فقط از راه دهان خارج شود، آسيبي به ريه‌ها وارد نمي شود! اين جمله‌اي است كه از زبان بسياري از مصرف كنندگان قليان شنيده مي شود.
دكتر خسرونيا، در اين باره مي گويد:
"اين تصور، تصوري كاملاً غلط است، چون دود از طريق مخاط دهان و حنجره جذب بدن گشته و آثار سوء خود را مي گذارد. حتي در هوايي كه دود قليان آزاد مي شود، افرادي كه قليان نمي كشند و در معرض دود قرار گرفته اند، در طولاني مدت دچار عوارض آن خواهند شد."
دكتر شهرام آگاه، متخصص داخلي و عضو هيأت علمي دانشگاه ايران نيز در مورد مصرف قليان مي گويد: "بر خلاف تصور عمومي كه عده‌اي معتقدند وجود آب قليان جلوي مواد مضر و سمي آن را مي گيرد، بيشتر اين مواد سمي از جمله نيكوتين و خاكستر وارد ريه مي شوند و به خاطر دَم‌هاي عميقي كه فرد براي جذب دود مي زند، تخريب‌هاي جدي به حبابچه‌هاي ريه وارد مي شود."
وي با اشاره به اينكه سرطان ريه، سرطان لب و دهان و حنجره، سرطان مري و معده، لوزالمعده، كبد و سرطان روده بزرگ از عوارض بد‌خيم استفاده از سيگار و قليان هستند، در مورد عوارض خوش‌خيم آن مي گويد:
"اين عوارض شامل زخم‌هاي گوارشي هستند. همچنين قليان باعث ريفلاكس معده(برگشت اسيد معده به مري) مي شود كه در نتيجه ي آن فرد سوزش شديدي در سر دل دارد و دچار تهوع مي گردد. حتي بيماري ريفلاكس در بعضي موارد منجر به سرطان مري نيز مي شود."
به گفته ي وي ميزان و عمق دَم در حركت دادن آب قليان بسيار مهم است و قليان با وجود اينكه كمتر مصرف مي شود، اما حجم دودي كه از طريق آن وارد بدن مي شود، 10 تا 20 برابر دود ناشي از مصرف سيگار است.
بنا به گفته ي متخصصان دود استنشاق شده از قليان، نه تنها همه ي مواد سرطان زاي دود سيگار را دارا است، بلكه مونوكسيدكربن بيشتري هم دارد.
به علاوه، دود قليان مجموعه‌اي از مواد سرطان زاي ديگر را دارد كه ناشي از سوختن زغال است و خطر انتقال بيماريهاي عفوني مانند سل را نيز افزايش مي دهد.
دكتر آگاه با اشاره به اينكه نيكوتين نقش بسيار مهمي در ميزان و نحوه ي مصرف مواد دخاني به عهده دارد، مي گويد:
"تحقيقات ثابت كرده است افراد سيگاري تا زماني كه ميزان نيكوتين دريافتي در آنها به آستانه ي مورد نياز براي رفع حالت وابستگي برسد، به كشيدن سيگار ادامه مي دهند. پس با فرض جذب بخشي از نيكوتين موجود در دود قليان در اثر عبور آن از آب، مصرف كنندگان قليان براي رسيدن به آستانه ي ارضاي وابستگي، با استنشاق مقادير بسيار زيادتر دود، در معرض مقادير بيشتري مواد شيميايي سرطان‌زا و گازهاي خطرناك مثل منو‌اكسيد‌كربن قرار مي گيرند.
اين موضوع مصرف كنندگان قليان و اطرافيان آنها را كه در مواجهه با دود تحميلي آن قرار دارند، همانند مصرف كنندگان سيگار به انواع سرطان ها، بيماري هاي قلب و عروق، تنفسي و آثار سوء در دوران بارداري مبتلا خواهد ساخت."
هم اكنون سالانه 5 ميليون نفر در دنيا به علت استعمال دخانيات، جان خود را از دست مي دهند كه با ادامه ي اين روند تا 20 سال آينده تعداد قربانيان به 10 ميليون نفر در سال مي رسد.
بر اساس تازه‌ترين آمارهاي ملي نيز 3 درصد نوجوانان ايراني سيگار مي كشند و 14 درصد آنان از ساير مواد دخاني و عمدتاً از قليان استفاده مي كنند.
چطور از بوي بد دهان خلاص شويم؟
شما زماني مي توانيد از بوي بد دهانتان جلوگيري كنيد كه علت آن را بدانيد.
علل ايجاد بوي بد دهان:
- در 90 درصد موارد اين بوي بد به علت آلوده بودن محيط دهان است. جرم هايي كه به علت وجود باكتري در دندان شما تشكيل مي شود، علت عمده ي بوي بد دهان است.
- گاهي اوقات وجود عفونت يا اشكالي در ريه ها باعث ايجاد اين بوها مي شوند.
- سريع خوردن غذا يكي ديگر از علل اين مشكل معرفي شده است.
- بوي موادي هم چون سير يا پياز مي تواند از طريق خون وارد ريه ها شود و بوي بد دهان را پديد آورد.
- كشيدن سيگار و قليان نيز يكي ديگر از مقصران اين ماجراست.
- چرك سينوس ها يا ديابت نيز مسبب بوي بد دهان شناخته شده اند.
چند راه براي جلوگيري از بوي بد دهان:
* دهان خود را تميز نگه داريد؛ اين به معني دو بار مسواك زدن و استفاده از نخ دندان در شبانه روز است. باقي مانده ي غذا ميان دندان هاي شما كه سبب تشكيل باكتري مي شود، تنها با نخ دندان بيرون مي آيد.
* زبان خود را نيز تميز نگه داريد. پس از هر بار مسواك زدن زبانتان را هم خيلي آرام با مسواك بشوييد كه محل رشد باكتري ها نشود.
* دهان تان را مرطوب نگه داريد. بزاق دهان ضد عفوني كننده ي خدادادي است و بوي بد دهان در اول صبح به علت كم شدن ترشح بزاق است.
* دهان تان را بشوييد. پس از هر بار غذا دهان تان را آب بكشيد، زيرا چرخيدن آب در دهان تان مي تواند غذاهاي باقيمانده را از دهانتان خارج كند.
* نعناع بجويد. گر چه خوشبو كننده هاي دهان سبب ريشه كن شدن بوي بد دهان نمي شوند، اما براي دقايقي مي توانند آن را از بين ببرند.
* خوراكي هايي كه از اجتماع باكتري جلوگيري مي كنند، مانند هويج، بادام زميني يا پنير كم چرب را براي ميان وعده ي خود انتخاب كنيد.
اين روش ها براي جلوگيري از بيشتر شدن بوي بد دهان موثرند، اما بهترين راه براي از بين بردن آن پيدا كردن علت اصلي است.