بايدها و نبايدهاي ورزش در زمستان

براي ورزش كردن در فصل سرما ابتدا بايد بدن را به آرامي گرم كرد تا به تدريج خون در عضلات جريان پيدا كند و دماي بدن افزايش يابد تا عضلات از حالت سفتي خارج شوند.

بسياري از مردم به گمان اين كه ورزش كردن در هواي آزاد در فصل سرما باعث سرماخوردگي و بيماري آن ها مي شود، ترجيح مي دهند در خانه بمانند و هيچ فعاليت ورزشي نكنند. در حالي كه تحرك بدني و ورزش در حفظ سلامت جسمي و روحي بسيار موثر است و همه افراد بايد در هر فصلي، به طور روزانه ساعتي را به ورزش اختصاص دهند.

اما بهتر است بدانيد با سرد شدن هوا، بدن و عضلات كمي سفت و منقبض مي شوند. اين حالت انقباضي باعث مي شود تا رگ ها نيز تحت فشار قرار بگيرند و خون كافي به رگ ها نرسد.

به همين دليل در فصل زمستان بيشتر احساس سرما مي كنيم، زيرا جريان خون در قسمت هاي محيطي بدن كمتر است.

بنابراين براي ورزش كردن در فصل سرما ابتدا بايد بدن را به آرامي گرم كرد تا به تدريج خون در عضلات جريان پيدا كند و دماي بدن افزايش يابد تا عضلات از حالت سفتي خارج شوند.

البته براي گرم كردن بدن، نبايد حركت هاي شديدي انجام داد كه باعث خستگي شود. حركت ها بايد بسيار آرام و ملايم باشد. بهتر است از نرمش ها و حركت هاي كششي شروع كرد تا بدن آمادگي لازم را پيدا كند.

ورزش كردن باعث افزايش جريان خون در كل بدن مي شود و در نتيجه قدرت دفاعي بالا مي رود. به همين دليل به همه افراد در سنين مختلف توصيه مي شود با پوشش مناسب در فصل سرما ورزش كنند. اين كار باعث تقويت سلول هاي دفاعي بدن به ويژه در افراد ضعيف و سالخورده مي شود.

اگر اين افراد تحت نظر پزشك متخصص، ورزش كنند، سيستم ايمني بدن آن ها تقويت مي شود و خطر ابتلاي آن ها به بيماري ها كاهش مي يابد.

در اين فصل افراد بايد مراقب باشند تا سرما نخورند. ورزش كردن بدون پوشش مناسب و ورود يك باره از محيط گرم به محيط بسيار سرد علت اصلي سرماخوردگي است. اين تغيير دماي 15 تا 20 درجه‌اي باعث افت خون رساني از قسمت هاي مركزي بدن به قسمت هاي محيطي مي شود.

همچنين بايد توجه داشت، زماني كه فعاليت ورزشي متوقف مي شود، بايد به اندازه كافي بدن را گرم نگه داشت، زيرا نداشتن پوشش كافي باعث سرماخوردگي مي شود.

در فصل زمستان نيز مي توان در تمام رشته هاي ورزشي به فعاليت پرداخت. نوع ورزش تفاوتي نمي كند، اگر فردي به ورزش خاصي مشغول است، مي تواند ورزش خود مانند پياده روي، شنا، اسكي و كوهنوردي را در اين فصل نيز ادامه دهد، فقط بايد بدن خود را با شرايط محيطي زمستان تطبيق دهد.

در فصل سرما، بدن براي انجام حركات ورزشي مقداري انرژي مصرف مي كند. از طرفي براي حفظ گرماي بدن نيز بايد انرژي بيشتري مصرف شود. از اين رو با سوخت كالري بيشتر، وزن كاهش پيدا مي كند.

تغذيه در اين فصل با فصول ديگر تفاوتي ندارد. بهتر است مصرف غذاهاي حاوي كربوهيدرات مانند نان، لبنيات، آجيل و غلات افزايش يابد.

به افرادي كه اضافه وزن دارند، توصيه مي كنيم با تنظيم رژيم غذايي از اين فرصت استفاده كنند تا به وزن مناسب دست يابند.

مسئله مهمي كه بايد در فصل سرما به آن توجه كرد، اين است كه به علت برودت هوا برخي گمان مي كنند كه نبايد آب مصرف كنند، اما بايد گفت كه در روزهاي سرد نيز بدن هنگام تحرك دچار تعريق مي شود و از طريق ادرار و تنفس مقداري آب دفع مي شود. بنابراين براي اين كه بدن دچار كمبود آب نشود بايد به مقدار كافي آب نوشيد.

توصيه ديگر اين است كه براي حفظ حرارت بدن در هواي سرد از مصرف نوشيدني هاي حاوي كافئين مثل قهوه خودداري شود.

نكته ديگري كه بايد رعايت شود اين كه در شهرهاي بزرگ كه آلودگي هوا وجود دارد، بهتر است افراد در محيط هاي باز ورزش نكنند. در محيط هاي بسته نيز از تهويه استفاده شود.

افرادي كه براي اسكي به ارتفاعات مي روند، حتما از كرم ضدآفتاب استفاده كنند، زيرا انعكاس نور آفتاب و ماوراي بنفش باعث سوختگي پوست مي شود.

مناسب ترين زمان توصيه شده براي انجام فعاليت هاي ورزشي زماني است كه هوا زياد سرد نباشد، مثل بعد از ظهر، اما براي انجام برخي ورزش ها مانند اسكي لازم است فرد صبح زود به پيست برود.

البته برخي بيماران براي ورزش كردن در فصل سرما با محدوديت هايي مواجه هستند. افرادي كه سينوزيت و سردرد دارند براي ورزش كردن در فصل پاييز و زمستان مشكلي ندارند، اما افرادي كه مشكل تنفسي مثل آسم دارند، نبايد در هواي سرد ورزش كنند، زيرا اين كار باعث انقباض مجاري تنفسي مي شود.

هوا هر چه خشك تر و سردتر باشد، انسداد مجاري تنفسي بيشتر است و فرد بيشتر دچار آسم، تنگي نفس و سرفه مي شود. از اين رو اين افراد نبايد در هواي سرد ورزش كنند.

به بيماران قلبي و ريوي نيز توصيه مي شود كه بدون مشورت با پزشك متخصص، در هواي سرد فعاليت بدني نكنند، چون ممكن است دچار اختلالات قلبي و فشارخون و در نهايت حمله قلبي شوند.

از آن جا كه بيشترين ميزان گرما از طريق سر خارج مي شود، توصيه مي شود از كلاه مناسب استفاده شود. به خصوص گوش ها پوشانده شود، زيرا گوش سريع دچار سرماخوردگي مي شود.

با پوشاندن دهان و بيني با شال، هواي گرم وارد مجاري تنفسي مي شود.

براي محافظت چشم ها نيز بايد از عينك استفاده شود.

استفاده از دستكش و جوراب هاي مناسب نيز براي گرم نگه داشتن انگشتان ضروري است.

هر پُك قليان، يك ليتر دود سمي

ششمين كنگره ي سراسري بيماري‌هاي ريه بهانه‌اي بود تا متخصصان يك بار ديگر اعلام كنند كه خطرات قليان، اگر بيشتر از سيگار نباشد، كمتر نيست.

دكتر روزبه نقشين، دبير انجمن متخصصان ريه تاكيد كرد:

"كشيدن قليان حجم تنفسي بدن را كاهش داده و مواد سمي ناشي از نوع توتون و تنباكوي قليان، سلامت افراد را با خطر روبرو مي ‌كند."

او با انتقاد از رواج استفاده از اسانس در تركيب تنباكوها گفت: "اين تركيب به ‌علت حرارت زياد، موادي را وارد بدن مي‌ كند كه عوارض ناگواري براي انسان به ‌دنبال دارد."

دبير اجرايي ششمين كنگره ي سراسري بيماري‌هاي ريه، قليان را اعتيادآور دانست و گفت:

"كشيدن يك يا دو بار قليان در روز، فرد استفاده‌ كننده را دچار اعتياد مي ‌كند، در حالي ‌كه تصور غلط جامعه اين است كه دود حاصل از قليان از آب رد مي‌ شود و مواد سمي آن از بين مي‌ رود."

هر وعده قليان برابر يك پاكت سيگار

مانند بسيارى از كشورهاى خاورميانه، قليان يكى از وسايل تفريحى رايج در ايران است كه اگرچه بارها از سوي مسئولان وزارت بهداشت و نيروي انتظامي مصرف آن در اماكن عمومي و به خصوص سفره‌خانه‌هاي سنتي منع شده،‌ اما ظاهراً به راحتي نمي ‌شود، شر آن را از چنين مكان‌هايي كم كرد.

متخصصان اعلام مي‌ كنند كه مصرف‌ كنندگان قليان، در هر بار مصرف، دود بسيار زيادتري را در مقايسه با كشيدن يك نخ سيگار دريافت مي‌ كنند.

افراد سيگاري كه به طور متداول ‌8 تا ‌12 نخ سيگار در روز مصرف مي‌ كنند، به طور متوسط با ‌40 تا ‌75 پُك كه به مدت ‌5 تا ‌7 دقيقه به طول مي ‌انجامد، حدود ‌5 تا 6 ليتر دود استنشاق مي‌ كنند و اين در حالي ‌است كه مصرف ‌كننده ي قليان در هر وعده مصرف كه به طور متداول ‌20 تا ‌80 دقيقه طول مي ‌كشد، حدود ‌50 تا ‌200 پُك مي ‌زند كه هر پك به طور متوسط حاوي ‌15/0 تا يك ليتر دود است.

دود به همراه رطوبت

دكتر ايرج خسرو‌نيا،‌ رئيس انجمن پزشكان داخلي ايران، با اشاره به اينكه دود قليان همان مضرات سيگار را دارد، در مورد ساير عوارض كشيدن قليان مي‌ گويد: 

"به دليل مرطوب بودن راه‌هاي هوايي و مجراي خروج دود، قليان مي ‌تواند عامل مهمي جهت رشد ميكروب ها و قارچ ها باشد.

تحقيقات اخير نشان داده‌اند كه كشت مواد داخل لوله ي قليان حاوي صدها نوع قارچ و ميكروب بوده و اين ميكروب‌ها و قارچ ها به راحتي توسط دود، وارد دستگاه تنفس شده و ايجاد عفونت هاي مزمن مي‌ كند.

در ابتدا شخص متوجه بيماري خود نمي ‌شود، ولي سال هاي بعد به دليل نفوذ اين قارچ ها و ميكروب ها در لايه‌هاي مختلف ريه، بيماري هايي مثل برونشيت،‌ برونشكتازي،‌ آمفيزم ريه و در نهايت آسم ايجاد مي شود. اين در حالي است كه شخص هنگامي به بيماري خود پي مي ‌برد كه متأسفانه چاره‌اي جز تحمل بيماري تا آخر عمر نخواهد داشت."

دكتر خسرونيا با اشاره به اينكه شخص مبتلا به بيماري‌هاي مختلف ريه اگر به استعمال دخانيات و كشيدن قليان ادامه بدهد بدون شك مبتلا به سرطان ريه و دستگاه تنفسي خواهد شد، اضافه مي ‌كند:"متأسفانه به اكثر تنباكو‌هايي كه در سال هاي اخير به بازار آمده اسانس‌هايي اضافه مي‌ شود كه اين اسانس ها علاوه بر تحريك دستگاه تنفس موجب حساسيت و آلرژي مي‌ گردد، بنابراين علاوه بر بيماري‌هاي ذكر شده، رينيت آلرژيك و سرفه‌هاي مزمن همراه با خلط را براي فرد به همراه دارد."

دود قليان بيشتر از سيگار است

دكتر خسرونيا با اشاره به اينكه حتي ديده شده والدين براي خنديدن و سرگرمي، ني قليان را به دهان افراد زير 5 سال هم گذاشته و آنها را وادار به قليان كشيدن مي ‌كنند، مي‌ گويد: "رسانه‌ها بايد آگاهي لازم را به مردم بدهند تا مردم لااقل از استعمال قليان در مكان‌هاي عمومي و منازل، به خصوص اماكني كه به فضاي آزاد راه ندارند، خودداري كنند."

انتقال بيماري از طريق قليان

اگر دود قليان وارد ريه نشود و فقط از راه دهان خارج شود، آسيبي به ريه‌ها وارد نمي ‌شود! اين جمله‌اي است كه از زبان بسياري از مصرف ‌كنندگان قليان شنيده مي‌ شود.

دكتر خسرو‌نيا، در اين باره مي ‌گويد:

"اين تصور، تصوري كاملاً غلط است، چون دود از طريق مخاط دهان و حنجره جذب بدن گشته و آثار سوء خود را مي ‌گذارد. حتي در هوايي كه دود قليان آزاد مي ‌شود، افرادي كه قليان نمي‌ كشند و در معرض دود قرار گرفته اند، در طولاني‌ مدت دچار عوارض آن خواهند شد."

دكتر شهرام آگاه،‌ متخصص داخلي و عضو هيأت علمي دانشگاه ايران نيز در مورد مصرف قليان مي‌ گويد: "بر خلاف تصور عمومي كه عده‌اي معتقدند وجود آب قليان جلوي مواد مضر و سمي آن را مي‌ گيرد،‌ بيشتر اين مواد سمي از جمله نيكوتين و خاكستر وارد ريه مي ‌شوند و به خاطر دَم‌هاي عميقي كه فرد  براي جذب دود مي ‌زند،‌ تخريب‌هاي جدي به حبابچه‌هاي ريه وارد مي‌ شود."

وي با اشاره به اينكه سرطان ريه،‌ سرطان لب و دهان و حنجره،‌ سرطان مري و معده،‌ لوزالمعده، كبد و سرطان روده بزرگ از عوارض بد‌خيم استفاده از سيگار و قليان هستند،‌ در مورد عوارض خوش‌خيم آن مي ‌گويد:

"اين عوارض شامل زخم‌هاي گوارشي هستند. همچنين قليان باعث ريفلاكس معده(برگشت اسيد معده به مري) مي ‌شود كه در نتيجه ي ‌آن فرد سوزش شديدي در سر دل دارد و دچار تهوع مي گردد. حتي بيماري ريفلاكس در بعضي موارد منجر به سرطان مري نيز مي‌ شود."

به گفته ي وي ميزان و عمق دَم در حركت دادن آب قليان بسيار مهم است و قليان با وجود اينكه كمتر مصرف مي ‌شود، اما حجم دودي كه از طريق آن وارد بدن مي‌ شود، 10 تا 20 برابر دود ناشي از مصرف سيگار است.

بنا به گفته ي متخصصان دود استنشاق ‌شده از قليان، نه تنها همه ي مواد سرطان ‌زاي دود سيگار را دارا است، بلكه مونوكسيدكربن بيشتري هم دارد.

به علاوه، دود قليان مجموعه‌اي از مواد سرطان ‌زاي ديگر را دارد كه ناشي از سوختن زغال است و خطر انتقال بيماري‌‌هاي عفوني مانند سل را نيز افزايش مي ‌دهد.

دكتر آگاه با اشاره به اينكه نيكوتين نقش بسيار مهمي در ميزان و نحوه ي مصرف مواد دخاني به عهده دارد،‌ مي ‌گويد:

"تحقيقات ثابت كرده است افراد سيگاري تا زماني كه ميزان نيكوتين دريافتي در آنها به آستانه ي مورد نياز براي رفع حالت وابستگي برسد، به كشيدن سيگار ادامه مي ‌دهند. پس با فرض جذب بخشي از نيكوتين موجود در دود قليان در اثر عبور آن از آب، مصرف‌ كنندگان قليان براي رسيدن به آستانه ي ارضاي وابستگي، با استنشاق مقادير بسيار زيادتر دود، در معرض مقادير بيشتري مواد شيميايي سرطان‌زا و گازهاي خطرناك مثل منو‌اكسيد‌كربن قرار مي گيرند.

اين موضوع مصرف‌ كنندگان قليان و اطرافيان آنها را كه در مواجهه با دود تحميلي آن قرار دارند، همانند مصرف ‌كنندگان سيگار به انواع سرطان ها، بيماري هاي قلب و عروق، تنفسي و آثار سوء در دوران بارداري مبتلا خواهد ساخت."

هم اكنون سالانه 5 ميليون نفر در دنيا به علت استعمال دخانيات، جان خود را از دست مي ‌دهند كه با ادامه ي اين روند تا 20 سال آينده تعداد قربانيان به 10 ميليون نفر در سال مي ‌رسد.

بر اساس تازه‌ترين آمارهاي ملي نيز 3 درصد نوجوانان ايراني سيگار مي‌ كشند و 14 درصد آنان از ساير مواد دخاني و عمدتاً از قليان استفاده مي ‌كنند.

چطور از بوي بد دهان خلاص شويم؟

شما زماني مي توانيد از بوي بد دهانتان جلوگيري كنيد كه علت آن را بدانيد.

علل ايجاد بوي بد دهان:

- در 90 درصد موارد اين بوي بد به علت آلوده بودن محيط دهان است. جرم هايي كه به علت وجود باكتري در دندان شما تشكيل مي شود، علت عمده ي بوي بد دهان است.

- گاهي اوقات وجود عفونت يا اشكالي در ريه ها باعث ايجاد اين بوها مي شوند.

- سريع خوردن غذا يكي ديگر از علل اين مشكل معرفي شده است.

- بوي موادي هم چون سير يا پياز مي تواند از طريق خون وارد ريه ها شود و بوي بد دهان را پديد آورد.

- كشيدن سيگار و قليان نيز يكي ديگر از مقصران اين ماجراست.

- چرك سينوس ها يا ديابت نيز مسبب بوي بد دهان شناخته شده اند.

چند راه براي جلوگيري از بوي بد دهان:

* دهان خود را تميز نگه داريد؛ اين به معني دو بار مسواك زدن و استفاده از نخ دندان در شبانه روز است. باقي مانده ي غذا ميان دندان هاي شما كه سبب تشكيل باكتري مي شود، تنها با نخ دندان بيرون مي آيد.

* زبان خود را نيز تميز نگه داريد. پس از هر بار مسواك زدن زبانتان را هم خيلي آرام با مسواك بشوييد كه محل رشد باكتري ها نشود.

* دهان تان را مرطوب نگه داريد. بزاق دهان ضد عفوني كننده ي خدادادي است و بوي بد دهان در اول صبح به علت كم شدن ترشح بزاق است.

* دهان تان را بشوييد. پس از هر بار غذا دهان تان را آب بكشيد، زيرا چرخيدن آب در دهان تان مي تواند غذاهاي باقيمانده را از دهانتان خارج كند.

* نعناع بجويد. گر چه خوشبو كننده هاي دهان سبب ريشه كن شدن بوي بد دهان نمي شوند، اما براي دقايقي مي توانند آن را از بين ببرند.

* خوراكي هايي كه از اجتماع باكتري جلوگيري مي كنند، مانند هويج، بادام زميني يا پنير كم چرب را براي ميان وعده ي خود انتخاب كنيد.

اين روش ها براي جلوگيري از بيشتر شدن بوي بد دهان موثرند، اما بهترين راه براي از بين بردن آن پيدا كردن علت اصلي است.